Facebook အေကာင့္အား ကာကြယ္ရန္ နည္းလမ္း(၉)သြယ္

သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဆုိဒ္ေတြထဲမွာ Facebook ဟာ နံပါတ္(၁) ျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။ သင္ဟာ ေန႔တုိင္း Device ေပါင္းစုံကေန Facebook အေကာင့္ထဲကုိ login ၀င္ေနတာဆုိေတာ့ တစ္ေနရာမဟုတ္ တစ္ေနရာမွာ သင္ logout လုပ္ဖုိ႔ ေမ့ေကာင္းေမ့ႏုိင္မယ္။ အဲဒီေတာ့ အျခားသူေတြက သင္ေမ့ခဲ့တဲ့ Facebook အေကာင့္ကုိ မလုိအပ္တဲ့ နည္းလမ္းနဲ႔ အသုံးခ်သြားမယ္။ ဒါေတြကုိ ဘယ္လုိ နည္းလမ္းနဲ႔ ကာကြယ္မလဲ။ ဒီလုိပဲ အျခားနည္းလမ္းေတြနဲ႔လည္း သင့္ရဲ႕ အေကာင့္ကုိ Hacker / Attacker ေတြက အေ၀းတေနရာကေန လွမ္းၿပီး access ရမသြားရေလေအာင္ ဘယ္နည္းလမ္းေတြ နဲ႔ ကာကြယ္မလဲဆုိတာကုိ နည္းလမ္း(၉)သြယ္နဲ႔ တင္ျပသြားပါ့မယ္။

၁) အေကာင္းဆုံး/အခုိင္မာဆုံး Password ကုိ ဖန္တီးထားပါ။
သင့္ဆီမွာ Facebook အေကာင့္အတြက္ သင့္ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ Password ရွိတယ္ဆုိတာ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Facebook အေကာင့္အတြက္ အျခား ဆုိဒ္ရဲ႕ Password ေတြနဲ႔ လုံး၀ မတူရင္ ပုိေကာင္းပါတယ္။ ဥပမာ- email, blog, hosting, စသည္ျဖင့္ ....


Facebook မွာ Password ခ်ိန္းခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ Account Settings > General > Password ထဲ ကေန ၀င္ေရာက္ၿပီး ေျပာင္းလဲႏုိင္ပါတယ္။

အေကာင္းဆုံး Password ဘယ္လုိ ဖန္တီးမလဲဆုိတာ ဒီမွာ ေလ့လာႏုိင္ပါတယ္။

၂) ဖုန္းနံပါတ္ကုိ ထည့္သြင္းၿပီး Confirm လုပ္ထားပါ။
ဖုန္းနံပါတ္ကုိ ထည့္သြင္းၿပီး confirm လုပ္ထားျခင္းဟာ Facebook လုံၿခဳံေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံးထဲက နည္းလမ္းတစ္သြယ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ ထည့္သြင္းထားျခင္းအားျဖင့္လည္း  အကယ္၍ သင့္ Password ေမ့သြား ခဲ့ရင္လည္း Facebook ကေန SMS ကေနတဆင့္ ျပန္လည္ ရယူႏုိင္ပါတယ္။

ဖုန္းနံပါတ္ကုိ ထည့္သြင္းဖုိ႔ကုိေတာ့ Account Settings > Mobile ထဲကေန Add a Phone ကုိ ႏွိပ္ပါ။

Country ကုိ ေရြးပါ။ ၿပီးရင္ေတာ့ Carrier ကုိ ေရြးေပးပါ။ ၿပီးရင္ေတာ့ Next ကုိ ႏွိပ္ပါ။

ဒါဆုိ သင္ျပဳလုပ္ရမယ့္ ညႊန္ၾကားခ်က္ေလးတစ္ခု က်လာပါမယ္။ F ဆိုတဲ့ စာလုံးေလးကုိ SMS ျဖင့္ နံပါတ္တစ္ခုကုိ ပုိ႔ေပးရပါမယ္။ ၿပီးတာနဲ႔ confirmation code ကုိ ဖုန္းက လက္ခံရရွိပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ၿပီး သူ႕ေအာက္မွာလည္း ဖုန္းနံပါတ္ကုိ သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႔ share လုပ္မလား/ သူငယ္ခ်င္းမ်ား ဖုန္းကုိ text လုပ္ခြင့္ျပဳမလား စသည္ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ပါေသးတယ္။

ကဲ ဒါဆုိရင္ေတာ့ သင့္ဖုန္းနံပါတ္ကုိ Facebook နဲ႔ Register လုပ္ၿပီးသြားပါၿပီ။

၃) Secure Browsing ကုိ Activate လုပ္ေပးပါ။
အျခားလုပ္ရမယ့္အရာေတြနဲ႔အတူ Facebook အတြင္း မိမိလုပ္ေဆာင္သမွ် Browsing Activity လည္း လုံၿခဳံဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ Secure Browsing ကုိ ဖြင့္ေပးရမွာပါ။ ဒါဆုိ ျပင္ပကေန သင့္ဆီ ၀င္လာမယ့္ applications ေတြ၊ သင့္ရဲ႕ information ေတြကုိ လွမ္းယူမယ့္ အရာေတြကုိ သင့္ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္မရဘဲ ဘာမွ လုပ္ေဆာင္လုိ႔ မရေတာ့ဘူးေပါ့။

အဲဒီလုိ Secure Browsing ကုိ activate လုပ္ဖုိ႔အတြက္ Account Settings ထဲက Security ထဲကုိ ၀င္လုိက္ပါ။

Secure Browsing ထဲကေန ညာဖက္ျခမ္းက Edit ဆုိတာေလးကုိ ႏွိပ္လုိက္ပါ။

အဲဒါေလး ပြင့္လာရင္ Browse Facebook on a secure connection ဆုိတာေလးကုိ အမွန္ျခစ္ေလး ျခစ္ေပးလုိက္ပါ။ ၿပီးရင္ေတာ့ Save Changes ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္လိုက္ပါ။

၄) Login Approvals ကုိ Activate လုပ္ထားပါ။
Login Approvals ဆုိတာကေတာ့ မိမိရဲ႕အေကာင့္ကုိ သုံးေနက် devices မဟုတ္တဲ့ တျခားတစ္ေနရာကေန ဖြင့္တုိင္းမွာ  security code ေတာင္းေစဖုိ႔ လုပ္ထားတာပါ။ ဒါေလးကုိ activate လုပ္ဖုိ႔အတြက္ကေတာ့ Account Settings>Security သြားပါ။ Login Approvals ကုိ ဖြင့္ၿပီး Edit ဆုိတာေလးကုိ ႏွိပ္ပါ။

အဲဒီမွာ ေပၚလာတဲ့ Check box ေလးကုိ အမွန္ျခစ္ေလး ျခစ္လုိက္ပါ။

ဒါဆုိ ေနာက္ထပ္ Box ေလးတစ္ခု ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ Set Up Now ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။

သင့္ဖုန္းနံပါတ္ကုိ Register လုပ္ၿပီးသားဆုိရင္ေတာ့ Facebook ကေန သင့္ဆီကုိ Confirmation code ကုိ SMS အလုိအေလ်ာက္ ပုိ႔ေပးပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ code ေလးကုိ ေပးထားတဲ့ အကြက္ေလးထဲမွာ ရုိက္ထည့္ၿပီး Submit Code ကုိ ႏွိပ္လုိက္ပါ။

ဒါဆုိရင္ေတာ့ Login Approvals ေလး ၿပီးဆုံးသြားၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ Next ေလးကုိ ႏွိပ္ၿပီး ဆက္သြားပါ။

ေနာက္တစ္ခုအေနနဲ႔ကေတာ့ သင့္ဖုန္းအတြက္ Facebook က ေပးပုိ႔မယ့္ code ကုိ လက္ခံရရွိျခင္း မရွိဘူးဆုိရင္ အသုံး၀င္မယ့္ Code Generator ဆုိတာေလးကုိ အသုံးျပဳႏုိင္ပါေသးတယ္။

Facebook app ကုိ ဖုန္းမွာ အရင္ဆုံး install လုပ္ရပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ Android သမားဆုိေတာ့ Google Play ကေန သြားေဒါင္းလုိက္ပါတယ္။ ေဒါင္းၿပီး install လုပ္ၿပီးၿပီဆုိရင္ေတာ့ Next ဆုိတာေလး ႏွိပ္ၿပီးဆက္သြားပါမယ္။

ၿပီးၿပီဆုိရင္ေတာ့ Facebook ကေန Code Generator ေလးကုိ download လုပ္ဖုိ႔ ညႊန္ၾကားခ်က္ ေပးပါ လိမ့္မယ္။ install လုပ္ဖုိ႔အတြက္ကုိ Facebook app ေလးကုိ ဖြင့္လုိက္ပါ။ menu > Account > Code Generator > Add app ဆုိတာေလးကုိ ႏွိပ္ၿပီး Finish Setup ဆုိတာေလးကုိ ႏွိပ္ပါ။

ဒါဆုိ Code Generator ေလး အသက္၀င္သြားပါၿပီ။ ဒါဆုိ Facebook က သင့္ကုိ Code Generator ဘယ္လုိ ဆက္လုပ္ရမယ္ဆုိတာကုိ ေျပာပါလိမ့္မယ္။ ဆက္ၾကည့္ရေအာင္ေနာ္။ အကယ္၍ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ သင္က new code ကုိ ေျပာင္းခ်င္ရင္ Facebook app ေလးကုိ ဖြင့္။ Account > Code Generator ေလးကုိ ႏွိပ္လုိက္ တာနဲ႔ code ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ ကဲ ဒါဆုိ Login Approvals အဆင့္ ၿပီးဆုံးသြားၿပီဆုိေတာ့ Close ေလး ကုိ ႏွိပ္ၿပီး ထြက္လုိက္ပါ။

၅) အရင္က ၀င္ခဲ့ဖူးတဲ့ Active Sessions ေတြကုိ ပိတ္ပစ္ပါ။
Facebook မွာ ေကာင္းတဲ့အခ်က္က သင္၀င္ခဲ့ဖူးတဲ့ Device, Date, Location စတာေတြကုိ အတိအက် ေဖာ္ျပ ေပးပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ သင့္ရဲ႕ Facebook ကုိ လုံၿခဳံဖုိ႔အတြက္ အဲဒါေတြကုိ ပိတ္ပစ္ ရပါမယ္။ Account Settings >Security page ထဲကေန Active Sessions ကုိ ရွာၿပီး Edit ဆုိတာကုိ ႏွိပ္ပါ။

ဒါဆုိ သင္၀င္ေရာက္ အသုံးျပဳခဲ့ဖူးတဲ့ Device, Location, Date ေတြကုိ လက္ရွိ အပါအ၀င္ အားလုံးကုိ စာရင္းျပဳစုေပးထားပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ အျခား Device ေနရာကေန ၀င္ထားခဲ့ဖူးတဲ့ Activity ေတြကုိ End Activity ႏွိပ္ၿပီး ပိတ္ပစ္လုိက္ပါ။

၆) Private Browsing ကုိ Activate လုပ္ပါ။
အျခားသူတစ္ေယာက္ကေန မိမိအေကာင့္ကုိ မ၀င္ေရာက္ႏုိင္ဖုိ႔ လုံၿခဳံေရး ေနာက္ထပ္ နည္းလမ္းတစ္ခုကေတာ့ Private Browsing ပါ။ မိမိအသုံးျပဳတဲ့ Browsers တုိင္းလုိလုိမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ အဲဒီ Private Browsing ေတြကုိ Active လုပ္ၿပီး အသုံးျပဳမယ္ဆုိရင္ေတာ့ မိမိလုပ္ေဆာင္ေနသမွ်ဟာ Browser ရဲ႕ history ထဲကုိ ၀င္မသြားေတာ့ပါဘူး။
Safari
Mac ကေန Safari အသုံးျပဳေနတယ္ဆုိရင္ေတာ့ Safari > Private Browsing ကုိ သြားပါ။

Firefox
Firefox main menu ကေန New Private Window ကုိ ဖြင့္ၿပီး အသုံးျပဳပါ။

Maxthon
ညာဖက္အေပၚေထာင့္ကေန ဖြင့္ၿပီး Private ဆုိတာေလးကုိ ေရြးပါ။ ဒါဆုိ Private Window ပြင့္လာပါမယ္။

၇) ဘယ္ေတာ့မွ Keep me logged in ကုိ မေရြးထားပါနဲ႔။
သင္ Facebook ကုိ Login ၀င္တုိင္းမွာ ေတြ႕ပါလိမ့္မယ္။ Keep me logged in ဆုိတာေလးကုိ အၿမဲတမ္း အမွန္ ျခစ္ ျဖဳတ္ထားေပးပါ။ ပုံမွန္အတုိင္းေလးပဲ ၀င္ပါ။ ဒါဆုိ သင္ Login ၀င္တဲ့အခါတုိင္းမွာ email နဲ႔ password ကုိ ေတာင္းပါလိမ့္မယ္။

၈) Spam Links ေတြကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
Facebook က Spam ေတြနဲ႔ပါတ္သက္လာရင္ အရမ္းကုိ သတိထားရပါတယ္။ မလုိအပ္ဘဲ ၀င္ေရာက္လာမယ့္ money scams / phishing links / malicious links ေတြရဲ႕ သားေကာင္ မျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ၾကဥ္ ရပါမယ္။ တစ္ခါတေလ သင့္ရဲ႕ အီးေမးထဲကုိ Facebook ကေန အီးေမးေတြ ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးဟာ တစ္ခါတရံဟာ phishing website ကေန ေပးပို႔တာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ၿပီး သင့္ရဲ႕ information ေတြကုိ ရယူသြားတတ္ပါတယ္။

အဲလုိမ်ဳိး အႏၱရာယ္ေတြရဲ႕ သားေကာင္မျဖစ္ဖုိ႔ ေရွာင္ၾကဥ္ဖုိ႔ နည္းလမ္းေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိပါတယ္။

• သံသယရွိတဲ့ link ေတြ လက္ခံရရွိမယ္ဆုိရင္ (သင့္သူငယ္ခ်င္းဆီကေန လက္ခံရမယ္ဆုိရင္ေတာင္) အလြယ္ တကူ မႏွိပ္မိပါေစနဲ႔။ အကယ္၍ သင့္သူငယ္ခ်င္းဆီကေန ပုိ႔တယ္ဆုိရင္လည္း အဲဒီ သူငယ္ခ်င္းကုိ ေမးပါ။ ဘာလင့္လဲ။ ဘာပုိ႔လုိက္တာလဲ စသည္ျဖင့္ေပါ့။ တစ္ခါတေလ ပုိ႔တဲ့သူရဲ႕ ပေယာဂမပါဘဲ မိမိဆီကုိ ေရာက္လာ တတ္ပါတယ္။ Facebook Chat ကေနေသာ္လည္းေကာင္း၊ Messages ကေနေသာ္လည္းေကာင္း၊ Post ေပၚမွာ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အီးေမးထဲကုိေသာ္ လည္းေကာင္း ေရာက္လာႏုိင္ပါတယ္။
• သင့္ရဲ႕ user name နဲ႔ password ကုိ အလြယ္တကူ မေပးပါနဲ႔။ သံသယရွိတဲ့ website ေတြထဲကုိေသာ္ လည္းေကာင္း၊ link ေတြထဲကုိေသာ္လည္းေကာင္း လြယ္လြယ္နဲ႔ မျဖည့္သြင္းပါနဲ႔။ ထည့္သြင္းမိရင္ အခ်ိန္မေရြး သင့္ရဲ႕ အေၾကာင္းခ်င္းရာ ကုိယ္ေရးကုိယ္တာ(personal information) ေတြကုိ ရယူသြားႏုိင္ပါတယ္။
• သင္ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ သုံးေနတယ္ဆုိရင္ www.facebook.com ကေန သုံးပါ။ တျခား ဘယ္လင့္ကေန တဆင့္မွ facebook ကုိ မသုံးပါနဲ႔။ Mobile Facebook app ကုိ သုံးမေနဘူးဆုိရင္ေပါ့ဗ်ာ။
• အၿမဲတမ္း Browser ကုိ update လုပ္ၿပီး security ပုိင္းကုိလည္း up-to-date ျဖစ္ပါေစ။ ဒါမွလည္း သံသယ ရွိတဲ့ phishing site ေတြထဲကုိ ၀င္ေရာက္ေနမိတဲ့အခါ warning ေပးမွာပါ။

၉) Facebook သုံးၿပီးတုိင္း Sign out လုပ္ပါ။
အၿမဲတမ္းလည္း သတိထားရမယ့္ အားလုံးထက္ အေရးႀကီးဆုံးလည္း ျဖစ္တဲ့အခ်က္ကေတာ့ Facebook ကုိ အသုံးျပဳၿပီးတုိင္း Log out လုပ္ဖုိ႔ကုိ လုံး၀ မေမ့ပါနဲ႔။

အဲဒီ ၉ ခ်က္နဲ႔ကုိ  သတိထားၿပီး ျပဳလုပ္ထား လုိက္နာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ Facebook ကုိ စိတ္ခ်လက္ခ် အသုံးျပဳ ႏုိင္ပါၿပီ။ ဘယ္ေလာက္ပဲ လုံၿခဳံတယ္ေျပာေျပာ မရ,ရေအာင္ access ရယူမယ့္သူကေတာ့ အၿမဲတမ္း ရွိေနတာပါပဲ။ အဲဒီလုိ လူမ်ဳိး(Hacker/Attacker)ေတြ အလြယ္တကူ မိမိရဲ႕ အေကာင့္ကုိ ရယူမသြားႏုိင္ေအာင္ လုံၿခဳံေရးကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ဂရုစုိက္ပါ။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တင္ျပသြားတဲ့အထဲမွာ မပါ၀င္တဲ့ Security ပုိင္းဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ရွိေနေသးရင္လည္း Comment box မွာ ေဖာ္ျပေပးပါေနာ္။ သင့္ရဲ႕ အႀကံဉာဏ္ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ အားေဆး တစ္ခြက္ပါပဲ။ အားလုံး အဆင္ေျပၾကပါေစ။


ဆက္လက္မွ်ေ၀ပါဦးမည္။
ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္
iTFree4U